Świadczenie pielęgnacyjne na zasadach od 01.01.2024 r.
INFORMACJA O ZMIANACH W ZASADACH DOTYCZĄCYCH UPRAWNIEŃ DO ŚWIADCZENIA PIELĘGNACYJNEGO
W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429), zwanej dalej ustawą, począwszy od 1 stycznia 2024 r. ulegają zmianie przesłanki do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.
NOWE ZASADY OD 1 STYCZNIA 2024 r. – ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE
Począwszy od 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne przysługiwać będzie:
1) matce albo ojcu
2) innym osobom, na których zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,
3) opiekunowi faktycznemu dziecka,
4) rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczowychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego
– jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Osobom, o których mowa w pkt 1–3, rodzinie zastępczej i osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka sprawującym opiekę nad więcej niż jedną osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, podwyższa się o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka.
Świadczenie pielęgnacyjne na zasadach od 1 stycznia 2024 r. nie przysługuje, jeżeli:
1) osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna,
2) osoba wymagająca opieki została umieszczona lub przebywa w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich;
3) osoba wymagająca opieki jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
4) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
5) na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna.
Kwota świadczenia pielęgnacyjnego w 2024 r. wynosi 2988,00 zł i jest corocznie waloryzowana o wskaźnik waloryzacji (procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę).
ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE – MOŻLIWOŚĆ WYBORU I JEGO KONSEKWENCJE
W przypadku spełniania przesłanek do świadczenia pielęgnacyjnego zarówno na zasadach obowiązujących do 31.12.2023 r. jak i na nowych zasadach, obowiązujących od 1 stycznia 2024 r. to do osoby uprawnionej będzie należeć wybór, z którego świadczenia będzie chciała skorzystać. Dotyczyć to będzie grupy opiekunów osób, które nie ukończyły 18 roku życia.
Osoby, które zdecydują się skorzystać z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach będą mogły łączyć opiekę nad osobą niepełnosprawną z aktywnością zawodową lub pracą w gospodarstwie rolnym, prawem do innych świadczeń, w szczególności emerytury, renty, czy np. świadczenia rodzicielskiego. Ponadto, w przypadku sprawowania opieki nad więcej niż jedną osobą niepełnosprawną w wieku do ukończenia 18. roku życia – kwotę świadczenia podwyższa się o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka. Konsekwencją wyboru pobierania świadczenia na nowych zasadach jest jednak utrata prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z chwilą ukończenia przez osobę wymagającą opieki 18 roku życia.
Aby skorzystać ze świadczenia na nowych zasadach osoba uprawniona musi zrezygnować ze świadczenia na dotychczasowych zasadach i złożyć wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach.
Osoby, które zdecydują się skorzystać z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na dotychczasowych zasadach w dalszym ciągu nie będą mogły łączyć opieki nad osobą niepełnosprawną z aktywnością zawodową lub pracą w gospodarstwie rolnym, prawem do innych świadczeń, w szczególności emerytury, renty, czy świadczenia rodzicielskiego. Ponadto, w przypadku sprawowania opieki nad więcej niż jedną osobą niepełnosprawną w wieku do ukończenia 18. roku życia – otrzymywać będą ustawową, a nie podwyższoną kwotę świadczenia pielęgnacyjnego. Osoby takie nie utracą jednak automatycznie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z chwilą ukończenia przez osobę wymagającą opieki 18 roku życia, lecz będą mogły w dalszym ciągu je pobierać, o ile zostaną spełnione pozostałe przesłanki pobierania świadczenia (sprawowanie opieki, legitymowanie się określonym orzeczeniem).
ZMIANY DOTYCZĄCE POBIERANIA ŚWIADCZEŃ W PRZYPADKU ŚMIERCI OSOBY WYMAGAJĄCEJ OPIEKI
W przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne (na starych i nowych zasadach) specjalny zasiłek opiekuńczy, albo zasiłek dla opiekuna , zachowuje do niego prawo do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki, chyba że zgon osoby wymagającej opieki nastąpił przed dniem 1 stycznia 2024 r.
Osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, albo zasiłek dla opiekuna, w opisanej sytuacji (po śmierci osoby wymagającej opieki) nie traci prawa do:
1) świadczenia rodzicielskiego,
2) dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
3) świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego, pobieranych na dotychczasowych zasadach, albo zasiłku dla opiekuna, pomimo podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub ustalenia tej osobie prawa do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia.
NOWOŚĆ – ŚWIADCZENIE WSPIERAJĄCE
Celem świadczenia wspierającego jest udzielenie osobom niepełnosprawnym mającym potrzebę wsparcia, pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych. Postępowanie w sprawie świadczenia wspierającego prowadzi oraz świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Pobieranie świadczenia wspierającego wyklucza możliwość pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz zasiłku dla opiekuna.
WPŁYW ŚWIADCZENIA WSPIERAJĄCEGO NA POBIERANE ŚWIADCZENIA
Świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, albo zasiłek dla opiekuna nie przysługują jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego, a świadczenia wypłacone za okres za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające stanowią nienależnie pobrane świadczenia i podlegają zwrotowi wraz z odsetkami za opóźnienie.
W przypadku gdy osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyły wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego postępowanie z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego,lub zasiłku dla opiekuna, zawiesza się do czasu rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.
W przypadku podjęcia zawieszonego postępowania, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, ustala się po dokonaniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego. Wypłata świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.
W przypadku odmowy przyznania osobie wymagającej opieki świadczenia wspierającego lub pozostawienia wniosku o to świadczenie bez rozpatrzenia, odpowiednio świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, albo zasiłek dla opiekuna, wypłaca się od miesiąca, w którym wstrzymano ich wypłatę do końca okresu na jaki je przyznano, jeżeli osoba spełnia warunki określone do ich pobierania.
Utrata prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna związana z uzyskaniem prawa do świadczenia wspierającego skutkuje trwałą utratą prawa do tych świadczeń i uniemożliwia ponowne uzyskanie prawa do ich pobierania.
UWAGA!!!
JEŚLI W DNIU 31.12.2023 OPIEKUJESZ SIĘ OSOBĄ KTÓRA NIE UKOŃCZYŁA 18 ROKU ŻYCIA I POBIERASZ Z TEGO TYTUŁU ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE
po 1 stycznia 2024 r. możesz dokonać wyboru, czy chcesz korzystać ze świadczenia na dotychczasowych czy też nowych zasadach.
Pobierając świadczenie pielęgnacyjne na NOWYCH ZASADACH
✔ utracisz prawo do świadczenia pielęgnacyjnego z chwilą ukończenia przez osobę wymagająca opieki 18 roku życia
✔ będziesz mógł/mogła łączyć opiekę nad osobą niepełnosprawną z aktywnością zawodową lub pracą w gospodarstwie rolnym,
✔ będziesz mógł/mogła łączyć pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego z prawem do innych świadczeń, w szczególności emerytury, renty, czy np. świadczenia rodzicielskiego.
✔ w przypadku sprawowania opieki nad więcej niż jedną osobą niepełnosprawną w wieku do ukończenia 18. roku życia – otrzymasz świadczenie podwyższone o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawujesz opiekę
Zdecydowanie się na pobieranie świadczenia na nowych zasadach wiąże się z trwałą utratą możliwości pobierania świadczenia na dotychczasowych zasadach. Aby skorzystać ze świadczenia na nowych zasadach musisz zrezygnować ze świadczenia na dotychczasowych zasadach i złożyć nowy wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach.
Decydując się na pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego na DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH
✔ nie utracisz prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z chwilą ukończenia przez osobę wymagająca opieki 18 roku życia, lecz przy spełnieniu pozostałych przesłanek będziesz mógł/mogła je pobierać bez ograniczeń dotyczących wieku tej osoby
✔ w dalszym ciągu nie będziesz mógł/mogła łączyć opieki nad osobą niepełnosprawną z aktywnością zawodową lub pracą w gospodarstwie rolnym,
✔ w dalszym ciągu nie będziesz mógł/mogła łączyć pobierania świadczenia pielęgnacyjnego z prawem do innych świadczeń, w szczególności emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, czy np. świadczenia rodzicielskiego.
✔ w przypadku sprawowania opieki nad więcej niż jedną osobą niepełnosprawną w wieku do ukończenia 18. roku życia – otrzymasz świadczenie w ustawowej kwocie (jedno świadczenie)
JEŚLI W DNIU 31.12.2023 OPIEKUJESZ SIĘ OSOBĄ KTÓRA UKOŃCZYŁA 18 ROK ŻYCIA I POBIERASZ Z TEGO TYTUŁU ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE
po 1 stycznia 2024 r. korzystasz z ochrony praw nabytych i możesz pobierać je nadal pobierać na dotychczasowych zasadach.
Oznacza to, iż:
✔ przyznane świadczenie pozostaje w mocy
✔ w dalszym ciągu nie możesz być osobą aktywną zawodowo, oraz
✔ w dalszym ciągu nie możesz łączyć prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z prawem do innych świadczeń, w szczególności emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, czy renty socjalnej.
✔ aby zachować prawo do świadczenia pielęgnacyjnego po upływie okresu ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności musisz terminowo złożyć wniosek o nowe orzeczenie oraz wniosek o ustalenie prawa do świadczenia na dalszy okres
WAŻNE!!!
Niezwłocznie powiadom Ośrodek realizujący wypłatę świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna o złożeniu wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego oraz o uzyskaniu prawa do świadczenia wspierającego.
Załączniki: